CULTURE AND TRADITION OF WINE DRINKING IN POLAND IN THE HALF OF THE SIXTEENTH CENTURY

Anna Odrzywolska-Kidawa

Abstract


The paper fits in the area of anthropological research on everyday life from a historical perspective. The paper concerns the habits of wine consumption in the Polish lands in the sixteenth century and the range of its uses. The materials used in researching the project included Polish narrative sources – herbaria and chronicles, as well as accounts of foreigners who visited Poland in the studied period. As an imported beverage, wine was expensive and thus treated as a luxury drink. It was drunk mostly by people of high social and material status. The practice of serving wine, instead of locally produced beer, was often criticised by contemporary moralist writers. Wine was associated with foreign cultural influences, and seen as a departure from the traditional beer. In the Polish lands in the sixteenth century, wine was used as a drink, medicine and cooking ingredient. Wine was imported from southern Europe, mostly Hungary, Moravia, Austria, Macedonia, Istria, Italy and Greece. French, Spanish and Rhenish wines were less popular. Sweet wines dominated among the imports. As Poles weren't familiar with the sophisticated taste of premium wines, merchants sometimes adulterated wine by adding various ingredients. Despite vociferous opposition to wine drinking from those who supported traditional Polish ways of drinking, eating, clothing and culture in general, wine gained more and more consumers and its sales steadily grew.


Keywords


wine, culture, culinary habits, Poland, sixteenth century

Full Text:

PDF

References


Anonymous, (1899). Dobrego zdrowia rzadzenie, 1532, Pub. and trans. from Latin F. Mymer, Series: Biblioteka Zapomnianych Poetow Polskich XVI-XVIII w., z. 11, Reprint Teodor Wierzbowski, Warszawa: Printing house K. Kowalewski.

Bochnakowa, A. (1984). Terminy kulinarne romanskiego pochodzenia w jezyku polskim do konca XVIII, In: Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellonskiego, Vol. 688, Prace Jezykoznawcze, z. 78.

Czerniecki S. (2010). Compendium Ferculorum albo zebranie potraw, Eds. J. Dumanowski and M. Spychaj, with a perface by S. Lubomirskiego, 2nd ed. revised, Series: Monumenta Poloniae Culinaria (Polskie Zabytki Kulinarne), Series ed. J. Dumanowski, Vol. 1. Warszawa: Wydawca Muzeum Palac w Wilanowie.

Dias-Lewandowska, D. (2014). Historia kulturowa wina francuskiego w Polsce od polowy XVII wieku do poczatku XIX wieku, Warszawa: Muzeum Palacu Krola Jana III w Wilanowie.

Estreicher, S. (1898). Ustawy przeciwko zbytkowi w dawnym Krakowie, Rocznik Krakowski, Vol. 1.

Falimirz, S. (1534). O ziolach i mocy gich. O Paleniu wodek z ziol. O Oleykoch przyprawianiu. O Rzeczach zamorzkich. O Zwierzetach, o Ptaczech, y o Ribach. O Kamieniu drogim. O Vrinie, O Pulsie, Y o inych znamionach. O Rodzeniu dziatek. O Naucze gwiazdeczney. O stawianiu baniek. Y o puszczaniu krwie. O Rzadzeniu czasu powietrza morowego. O Lekarsztwach doswiadczonych na wiele niemoczy. O Naucze Barwierzkiey, Krakow: Printing house F. Ungler.

Gloger, Z. (1996). Encyklopedia staropolska ilustrowana, wstep J. Krzyzanowski, Vol. 4, 7th edition, Warszawa: Wydawnictwo Wiedza Powszechna.

Klonder, A. (1989). Napoje fermentacyjne w Prusach Krolewskich w XVI-XVII wieku. (Produkcja – Import – Konsumpcja), Series: Studia i Materialy z Historii Kultury Materialnej, Vol. 60, Ed. Zofia Kamienska, Wroclaw: Wydawnictwo Zaklad Narodowy im. Ossolinskich.

Kromer, M. (1984). Polska czyli o polozeniu, ludnosci, obyczajach, urzedach i sprawach publicznych Krolestwa Polskiego ksiegi dwie, 1577. Trans. from Latin S. Kazikowski, Preface and ed. R. Marchwinski, Olsztyn: Wydawnictwo Pojezierze.

Kuchowicz, Z. (1971). Uwagi o konsumpcji produktow destylacji alkoholowej w Polsce w XVI w., Kwartalnik Historii Kultury Materialnej, Year 19, no 4.

Kwapieniowa, M. (1959). Poczatki uprawy winorosli w Polsce, Materialy Archeologiczne, Vol 1.

Kwiatkowski, M. (1889). Ksiazeczki rozkoszne o poczciwem wychowaniu dziatek, 1564, Ed. Z. Celichowski, Series: Biblioteka Pisarzow Polskich, nr 3, Krakow: Wydawca Akademia Umiejetnosci [This work is a translation of the Latin treaty: Vergerio, Pietro Paolo (1472). De ingenuis moribus ac liberalibus studiis. Venice].

Krescentyn, P. (1549). Kxiegi o gospodarstwie, y o opatrzeniu rozmnozenia rozlicznych pozytkow, kazdemu stanowi potrzebne, Transl. A. Glaber, Krakow: Printing house H. Unglerowa.

Lewandowska D. (2010). Historia „kwasnego Francuza”. Ewolucja pojecia dobrego smaku i wyobrazen o winie francuskim w Polsce, In: Rastava Stolicna, Anna Drozdz (Ed.), Historie kuchenne. Rola i znaczenie pozywienia w kulturze, Series: Bibliotheca Ethnologiae Europae Centralis, Series ed. Z. Klodnicki and J. Langer, Vol. II, Cieszyn Katowice-Brno: Wydawnictwo Uniwersytet Slaski.

Lewandowska, D. (2011). Od wegrzyna do szampana: wino, smak i wyroznienie w Polsce XVII-XVIII w., Przeglad Historyczny, vol. 102, z. 4.

Marcin z Urzedowa (1595). Herbarz polski, to jest o przyrodzeniu ziol i drzew rozmaitych. Krakow: Printing house Łazarzowa.

Miaskowski, K. (1995). Zbior rytmow, Pub. A. Nowicka-Jezowa, Warszawa

Modrzewski, A.F. (2003). O poprawie Rzeczypospolitej ksiegi czwore, 1577, Ed. Miroslaw Korolko, Piotrkow Trybunalski: Naukowe Wydawnictwo Piotrkowskie przy Filii Akademii Swietokrzyskiej.

Morawski, Z. (1978). Rozwoj i upadek winiarstwa w Polsce (XII-XVI), Kwartalnik Historii Kultury Materialnej, 26(1).

Mrowcewicz, K. (Chief ed.), Wilczewska, K., Woronczakowa, L., Nath-Dokurno A. (Vol. eds.), (2012). Slownik polszczyzny XVI wieku, Vol. 36, Warszawa: Wydawnictwo Zaklad Narodowy im. Ossolinskich.

Oczko, W. (1881). Przymiot, 1581, [in:] W. Oczko, Przymiot i Cieplice, Preface by E. Glinka and A. Krynski, Warszawa: Wydawca Towarzystwo Lekarskie Warszawskie.

Pelc, J. (1935). Ceny w Krakowie w. l. 1369-1600, Lwow: Wydawca Sklad Glowny, Kasa im. Rektora J. Malinowskiego; Instytut Popierania Polskiej Tworczosci Naukowej.

Petrycy S. z Pilzna, (1956). Przydatki do Ekonomiki i Polityki Arystotelesowej, 1601, 1605. In: S. Petrycy z Pilzna, Pisma wybrane, Ed. W. Wasik, Preface by K. Grzybowski, Vol. 2, Series: Biblioteka Klasykow Filozofii, Pisarze Polscy, Vol. 20, Krakow: Panstwowe Wydawnictwo Naukowe.

Potanski, J. (1950). Wodka albo gorzalka, 1614, In: Polska satyra mieszczanska. Nowiny sowiźrzalskie, Ed. K. Badecki, Series: Biblioteka Pisarzow Polskich, nr 91, Krakow: Drukarnia Uniwersytetu Jagiellonskiego.

Rej, M. (2006). Krotka rozprawa miedzy trzema osobami panem, wojtem i plebanem, Eds. K. Gorski, W. Taszycki, Wroclaw: Wydawnictwo Zaklad Narodowy im. Ossolinskich.

Rej, M. (1971). Wizerunk wlasny zywota czlowieka poczciwego, Ed. Wladyslaw Kuraszkiewicz, Pt. 1 Phototype and transcription, Wroclaw: Wydawnictwo Zaklad Narodowy im. Ossolinskich.

Rej, M. (2003). Zywot czlowieka poczciwego, 1567/1568, Ed. Julian Krzyzanowski, Vols. 1-2, Wroclaw: Wydawnictwo Zaklad Narodowy im. Ossolinskich; De Agostini Polska.

Ruggieri, F. (1864) Opis Polski, 1565, In: Relacje nuncjuszow apostolskich i innych osob o Polsce od roku 1548 do 1690, Pub. Erazm Rykaczewski, Vol. 1, Berlin-Poznan: B. Behr (E. Bock).

Skarga, P. (2008). Kazanie wtore milosci ku ojczyźnie i o pierwszej Rzeczypospolitej, ktora jest z niezyczliwosci ku ojczyźnie, In: P. Skarga, Kazania sejmowe, Ed. J. Tazbir, with M. Korolko, 7th edition, Wroclaw: Wydawnictwo Zaklad Narodowy im. Ossolinskich.

Skarga, P. (2008). Kazanie osme o szostej chorobie Rzeczypospolitej, ktora jest dla grzechow jawnych i niekarnosci ich, In: P. Skarga, Kazania sejmowe, Ed. J. Tazbir, with M. Korolko, 7th edition, Wroclaw: Wydawnictwo Zaklad Narodowy im. Ossolinskich.

Spiczynski, H. (1542). O ziolach tutecznych i zamorskich i o mocy ich, Krakow: Printing house Wdowa Unglerowa.

Starowolski, Sz. (1859). Reformacja obyczajow polskich wszystkim stanom ojczyzny naszej teraźniejszych czasow zepsowanych bardzo potrzebna, tym zwlaszcza, u ktorych jest biale czarnem, dobre zlem, potega sprawiedliwoscia, wola prawem, upor slusznoscia, krzywda odpustem, niewstyd swiatobliwoscia, utrata pochwala, obzarstwo grzecznoscia, a jednym slowem: Quorum deus venter est, Circa 1650, Pub. K. J. Turowski, Krakow: Wydawnictwo Biblioteki Polskiej.

Syrenski, Sz. (1613). Zielnik Herbarzem z iezyka Łacinskiego zowia To iest Opisanie wlasne imion, ksztaltu, przyrodzenia, skutkow, y mocy Ziol wszelakich Drzew Krzewin y korzenia ich, Kwiatu, Owocow, Sokow Miasg, Zywic y korzenia do potraw zaprawowania Takze Trunkow, Syropow, Wodek Lekiwarzow, Konfektow [...] pilnie zebrane a porzadnie zapisane, Krakow: Printing house B. Skalski.

Szymański, J. (2001). Nauki pomocnicze historii, 5nd ed. revised, Warszawa: Wydawnictwa Naukowe PWN, p. 169.

Wirzbieta, M. (1989). Gospodarstwo dla mlodych a nowotnych gospodarzow, teraz znowu na ten Nowy Rok poprawione i rozszerzone, 1596, Ed. Jacek Sokolski, Wroclaw: Zaklad Narodowy im. Ossolinskich.


Refbacks

  • There are currently no refbacks.